โรงไฟฟ้า คือ สถานที่ผลิตไฟฟ้าเพื่อจำหน่ายให้กับผู้ใช้ไฟฟ้าทั่วไป โดยอาศัยพลังงานจากแหล่งต่างๆ นำมาผลิตเป็นพลังงานไฟฟ้า โรงไฟฟ้าสามารถแบ่งประเภทตามแหล่งพลังงานเชื้อเพลิงได้ดังนี้
- โรงไฟฟ้าพลังความร้อน โรงไฟฟ้าประเภทนี้ใช้เชื้อเพลิงประเภทต่างๆ เช่น ถ่านหิน น้ำมันเตา ลิกไนต์ ก๊าซธรรมชาติ ชีวมวล เป็นต้น มาเผาไหม้เพื่อผลิตความร้อน ความร้อนนี้จะถูกนำไปต้มน้ำให้กลายเป็นไอน้ำที่มีความดันสูง จากนั้นไอน้ำจะนำไปขับดันกังหันไอน้ำ ซึ่งจะหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเพื่อผลิตไฟฟ้า
- โรงไฟฟ้าพลังความร้อนร่วม โรงไฟฟ้าประเภทนี้ใช้เชื้อเพลิงประเภทเดียวกันกับโรงไฟฟ้าพลังความร้อน แต่มีกระบวนการผลิตไฟฟ้าที่มีประสิทธิภาพมากกว่า โดยนำไอเสียจากกระบวนการผลิตไฟฟ้าของโรงไฟฟ้าพลังความร้อนมาใช้ประโยชน์ในการต้มน้ำให้กลายเป็นไอน้ำอีกครั้ง เพื่อนำไปขับดันกังหันไอน้ำเพื่อผลิตไฟฟ้าเพิ่มเติม ทำให้โรงไฟฟ้าประเภทนี้มีประสิทธิภาพการผลิตไฟฟ้าสูงกว่าโรงไฟฟ้าพลังความร้อนแบบธรรมดา
- โรงไฟฟ้าพลังน้ำ โรงไฟฟ้าประเภทนี้อาศัยพลังงานจากน้ำที่ไหลผ่านอ่างเก็บน้ำ เพื่อผลิตไฟฟ้า โดยน้ำที่ไหลผ่านอ่างเก็บน้ำจะนำไปหมุนกังหันน้ำ ซึ่งจะหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเพื่อผลิตไฟฟ้า
- โรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ โรงไฟฟ้าประเภทนี้ใช้พลังงานจากปฏิกิริยาฟิชชันของยูเรเนียม เพื่อผลิตไฟฟ้า โดยปฏิกิริยาฟิชชันจะทำให้เกิดความร้อนสูง ซึ่งจะถูกนำไปต้มน้ำให้กลายเป็นไอน้ำที่มีความดันสูง จากนั้นไอน้ำจะนำไปขับดันกังหันไอน้ำเพื่อผลิตไฟฟ้า
- โรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียน โรงไฟฟ้าประเภทนี้ใช้พลังงานจากธรรมชาติที่ทดแทนได้ เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานชีวมวล เป็นต้น มาผลิตไฟฟ้า โดยพลังงานหมุนเวียนเป็นพลังงานสะอาดและไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับการผลิตไฟฟ้าในอนาคต
โรงไฟฟ้าแต่ละประเภทมีข้อดีและข้อเสียที่แตกต่างกัน โรงไฟฟ้าพลังความร้อนเป็นโรงไฟฟ้าที่มีกำลังการผลิตสูงและต้นทุนการผลิตไฟฟ้าต่ำ แต่ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ โรงไฟฟ้าพลังน้ำเป็นโรงไฟฟ้าที่สะอาดและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม แต่มีข้อจำกัดเรื่องพื้นที่และความพร้อมของแหล่งน้ำ โรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์เป็นโรงไฟฟ้าที่สะอาดและมีประสิทธิภาพสูง แต่มีข้อกังวลเรื่องความปลอดภัย โรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนเป็นโรงไฟฟ้าที่สะอาดและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม แต่มีความผันผวนของปริมาณไฟฟ้าที่ผลิตได้
การเลือกประเภทของโรงไฟฟ้าที่เหมาะสมนั้น ควรพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น ความต้องการใช้ไฟฟ้า ความมั่นคงของระบบไฟฟ้า ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และต้นทุนการผลิตไฟฟ้า